Wszystkie zagadnienia regulujące działalność notariuszy opisuje ustawa Prawo o notariacie z dnia 14 lutego 1991 roku. Jest w niej mowa o tym, do sporządzania jakich umów i przeprowadzania jakich czynności są oni umocowani. Przed wejściem w życie tej ustawy większością spraw, z którymi obecnie można udać się do notariusza, zajmował się sąd. Jaki jest więc zakres usług świadczonych obecnie przez notariuszy?
Umowy kupna i sprzedaży nieruchomości
Aby umowa sprzedaży nieruchomości miała moc prawną, musi być sporządzona przez notariusza. Dba on o to, aby transakcja była bezpieczna, a żadna ze stron nie była poszkodowana. W tym celu wymaga on dostarczenia odpowiedniej dokumentacji dotyczącej nieruchomości. Następnie ją weryfikuje i sprawdza stan prawny przedmiotu takiej umowy. Notariusz zawsze zawiera w akcie notarialnym informacje, czy na danej nieruchomości ciążą hipoteki, egzekucje komornicze czy inne ograniczone prawa rzeczowe.
Notariusz sporządza umowy kupna mieszkań, domów, niezabudowanych nieruchomości. Tylko on jest umocowany również do tego, aby spisywać umowy sprzedaży spółdzielczych własnościowych praw do lokali.
Sprawy z zakresu prawa spadkowego
Notariusze mogą przeprowadzać postępowanie spadkowe. W tym celu otwierają testament, przyjmują oświadczania o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, a następnie sporządzają protokół dziedziczenia. Postępowanie kończy się zawsze wydaniem Aktu Poświadczenia Dziedziczenia. Przed notariuszem można również sporządzić testament czy wydziedziczyć niegodnego spadku członka rodziny.
Po przeprowadzonym postępowaniu spadkowym spadkobiercy mogą zlecić notariuszowi napisanie umowy o dział spadku.
„Postępowaniem spadkowym, a także działem spadku zajmują się też sądy. Jednak termin oczekiwania na rozprawę jest bardzo długi, a sprawa może toczyć się wiele miesięcy. Natomiast notariusz przeprowadza postępowanie spadkowe najczęściej w czasie jednej wizyty” – mówi specjalista z Kancelarii Notarialnej Jadwiga Dorocińska
Prawo rodzinne
U notariusza można sporządzić umowę małżeńską, która wyłącza w związku małżeński ustrój ustawowej wspólności majątkowej lub ją przywraca. Kancelaria notarialna jest też właściwym miejscem, jeżeli małżonkowie chcą podzielić swój majątek. Mogą to zrobić w czasie trwania małżeństwa lub po rozwodzie. W tym drugim przypadku notariusz będzie wymagał przedłożenia mu prawomocnego wyroku sądu orzekającego rozwód.
Prawo handlowe
Notariusz może sporządzić umowę zawiązującą spółkę jawną, komandytową, partnerską. Protokołuje on także zebrania zarządu, rad nadzorczych czy zgromadzenia wspólników. Może sporządzić umowę potwierdzającą wniesienie aportu do spółki.